دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

نوشته‌ها

 ترجمه غزل عطار: ترجمه عربى غزلى از عطار است. برخى این اثر را ذیل قصیده عشقیه آورده ‏اند، زیرا آن قصیده در ادامه ترجمه این غزل است.
     چنانکه قطب‏ الدین خود در مقدمه این اثر اشاره کرده در عنفوان جوانى با شنیدن غزلى از عطار، مرغ جان او به پرواز در عوالم قدس درآمد و سالها بعد، قبل از سال ۱۱۴۵ ه . ق. آن را به نظم عربى ترجمه کرد.
     در مقدمه آن آورده است:
     امّا بعد لقد سمعت فى ریعان الشّباب منذ قرن غزلاً من منظومات العارف الرّبانى و العالم الصمدانى جامع المعارف و الاسرار الشیخ الجلیل فریدالدین المشهور بالعطّار قدّس اللّه روحه فى ارواح العرفاء الکبار و طاب ثراه برحمه‏الملیک المقتدر الغفّار فهنالک طار روحى بسماع تلک الابیات الى عوالم قدس حضره القدّوس فقلت معانیها بالعربىّ المانوس و هى هذه:

ز سکان کویت اى جان که دهد مرا نشانى           که ندیدم از تو بوئى و گذشت زندگانى
یا من الى عشقه قلبى قد استبقا                         عمرا و ما شمّ من عرفانه عبقا
ز غمت چو مرغ بسمل شب و روز مى‏طپیدم        چو به لب رسید جانم پس از این دگر تو دانى
خففت عمرا کطیرٍ حین بسمله                            فى الذّبح اسلم حتى انّه و بقا
همه بندها گشادى به طریق دل‏ربایى                  همه دست‏ها ببستى به کمال دلستانى
فتحت باب رجاء العشق حینئذٍ                         غلّقت ایدى اختیارات الّذى [ الّتى ] ومقا                          
چو به سرکشى درآیى همه عاشقان خود  را       ز سر نیازمندى چو قلم به سردوانى
ارکضت بالشوق کلّ العاشقین على                      رؤسهم مثل اقلام الّذى مشقا
دل من نشان کویت ز جهان بجست عمرى           که خبر نبود دل را که تو در میان جانى
طلبت عمرا و لم اعلم بانّک مع                            روحى و نورک من قلبى لقد شرقا
تو چه گنجى آخر اى جان که به کون درنگنجى     تو چه گوهرى که در دل شده‏اى بدین نهانى
فلم یسعک السموات العلى و لقد                         خفیت فى قلب عبدٍ عاشق صدقا
دو جهان پر از گهر شد ز فروغ تو ولیکن               به تو کى توان رسیدن که تو گنج بى‏کرانى
و من لئالى تجلّى وجهک امتلات                         بحار عرفان من فى العشق قد سبقا
و ما عرفناک عمرا حق معرفتک                             بل مرکب العشق فى زخّارها غرقا
همه عاشقان عالم همه مفلسان عاشق              ز تو مانده‏ اند حیران که به هیچ مى‏نمانى
و لیس مثلک شئٌ یستغیث به                            قلب السّکارى الّذى فى عشقک استبقا
دل تشنگان عاشق ز غم تو سوخت دربر                چه شود اگر شرابى بر تشنگان رسانى
قلوبهم ظمات بالعشق فاحترقت                              یالیتما کأسهم من شربه دهقا
به عتاب گفته بودى که برآتشت نشانم              چو مرا بسوخت عشقت چه برآتشم نشانى
عاتبت انّک بالنّیران تجلسنى                                هل کیف تحرق من فى حبّک احترقا
اگر از پى تو عطار اثر وصال یابد                              دو جهان به سر درآرد ز جواهر معانى
لوذقت وصلاً لاملات العوالم من                               جواهر الحکمه العلیا لمن وفقا

    قطب‏ الدین در آخر پس از پایان ترجمه در مقدمه قصیده عشقیه گفته است:
     ثم انشدت بعد سنین بمقتضى المقام و الحال على اوزان تلک الابیات الّتى قلتها بالاجمال هذه المنظومه تفصیلا لبیان اطوار حقیقه العشق فى قلوب افاضل الرّجال بل فى کلّ العوالم بانوار الجمال و الجلال و سمّیتها بالقصیده العشقیه .
    از این اثر، چندین نسخه موجود است ؛ از آن جمله: نسخه‏ اى به شماره ۷ / ۴۸۸۹ در کتابخانه مجلس شورا  ؛ دو نسخه به شماره ثبت ۲ / ۲۰ و ۳ / ۴۴ در کتابخانه آستان حضرت احمد بن موسى شاه چراغ . (جهت سایر نسخه ‏ها نک: ذیلِ قصیده عشقیه).
 

نام:
ايميل:
وب:
شماره امنيتي: