دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

نوشته‌ها

 شمس‏ الحکمه: قصیده‏ اى است لامیه درباره معرفت و انس با قرآن و موضوعاتى از قبیل ثبوت وجود حقیقى، بطلان حکمت فلاسفه مادى و ... .
     این قصیده در حدود ۹۶ بیت است و معمولاً در نسخه ‏هاى خطى موجود ضمیمه فصل ‏الخطاب و یا دیگر آثار سیدقطب ‏الدین آورده شده است. بخش هایى از این منظومه را براى اطلاع ذکر مى‏کنیم:
                  حمدت اللّه تعظیما و توقیرا و تبجیلا             على انوار حکمه مشرق القرآن تکمیلا   
                      و ذلک نور عقل الکل نزّله باجلال              على قلب النّبى المصطفى بالذّات  تنزیلا
                    و بالاجمال قرآن و بالتفصیل فرقانٌ             و قال اللّه و اللّه اعزّ من الورى قیلا
                    و قرانا فرقناه لتقراه على النّاس                على مکث بلاعجل و نزّلناه تنزیلا
                    الا ان تتّق اللّه ترى القرآن فرقانا                 و تعرف ما یقول اللّه بالاجمال تفصیلا
                    ترى القرآن عقلاً کاملاً اعلى و  بیانا            لکل حقیقه علیا و امثالاً و تمثیلا
                    لانّ لکلّ شئ فى کتاب اللّه برهانا             و کلّ العلم فى القرآن تفسیرا و تأویلا
                    من القرآن فاعرف ربّک الاعلى و لاتعرض     تعال و لاتطوّل منهج العرفان تطویلا
                    تدبر فى کلام الله تعرف نوره عقلا              و لاتقفل لدى الاعراض باب القلب تفضیلا
                    و انّ العلم حرف واحد طوبى لمن یعرف       سواء کان فرقانا و توریه و انجیلا
     و نیز در ذم فلاسفه و متکلمان و اینکه علم آنان وهمى و خیالى است، گفته است:
الا یا طالب العلم انتحلت الفضل تعجیلا                         فهل حاسبت ما هذا الّذى حصّلت تحصیلا
بفلسفه الفلاسفه ابتغیت الفضل اعواما                        فهل القیت فیها قطّ الاّ القال و القیلا
و هل انست ممّا استعلموا  بالبحث برهانا                     و هل کملت عقلک من کلام القوم تکمیلا
و لیس القوم ممّا صنّفوا سوى مقالات                           تغیّر لفظها بل حرّفوا معناه تبدیلا
و اصحاب الکلام المقتدون بفکرهم ایضا                          هم الدّ الخصام و قد احبّوا القال و القیلا
تعالى الله عن اثباته عقلا و تخییلا                                 بفکر الفیلسوفیین اجمالا و تفصیلا
الم یشهد اولوا الالباب فى القرآن برهانا                          لیفتقروا الى اثباته عقلا کما قیلا
    این رساله را با توجه به اینکه در آن از منظومه فصل‏ الخطاب یاد کرده، مى‏بایست بعد از فصل‏الخطاب به نظم آورده باشد.
کما اشرقت فى فصل الخطاب شموس توحید                   بها کانت هدایه انبیاء اللّه تنجیلا
و انطقنا لدى ابطال منطقهم بتوحید                                 هو المشهود للعرفاء اجلالا و تنجیلا
کما حققت فى فصل الخطاب بشمس برهان            یفوق على السموات العلى نورا کجبریلا
     در این منظومه نیز به انتقاد و نکوهش آثار فلاسفه از جمله شرح مطالع، اشارات، شفاء، تجریدالاعتقاد، حاشیه و شرح تجرید پرداخته و گفته است که مدتى به فراگیرى آنها اشتغال داشته، امّا «رجال الله» او را به طریق صواب و راه نجات هدایت کردند و در آن زمان بود که او به معرفت خداوند نایل آمد.
فهل القیت فى شرح المطالع طالعا سعدا                    تکون به سعیدا یوم یأتى الموت تعجیلا
و هل یهدى الاشارات التى لم ترو ظمأنا                       الى غیر السّراب بقیعه سعیا و تحصیلا
و هل یشفى الشفاء و انهم لم یبرؤا عقلاً                     من الجهل المرکب بل اضلّوا الناس تضلیلا
و هل دلّتک حاشیه القدیم لشرح تجرید                       على العهد القدیم و فزت بالتجرید تبتیلا
و انّى قد صرفت العمر فى ابحاثهم قدرا                        فانقذنى رجال اللّه بالارشاد تکمیلا
عرفت اللّه فى مرآه اهل الفقر ایقانا                              بنور هدایه صقلت فیها القلب تصقیلا   

  از این قصیده چند نسخه خطى موجود است، از جمله: نسخه‏ اى به شماره ۱۰ / ۴۸۸۹ در کتابخانه مجلس شورا  و نیز نسخه شماره ۳۶۴ در کتابخانه مرکزى دانشگاه تهران . این اثر در سال ۱۳۳۴ ه . ق. در سلماس ضمیمه فصل الخطاب همراه با شرح مرحوم ابوالقاسم خوئى به چاپ رسیده است.
 

نام:
ايميل:
وب:
شماره امنيتي: