دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

نوشته‌ها

     نام وى مؤمنا،«مشهور به مؤمن کلو » و متخلص به نسبت بود. در تذکره‌‌‌ها و منابعى که نام او آمده از وى با عناوین «مومنا» ، «مؤمنا نیریزى» ، «نسبت نیریزى»  و «نسبت فارسى»  یاد شده است. در تذکره شام غریبان  در دو جا و تحت عنوان «نسبت» و «نسبت مؤمنا تبریزى» ذکر او آمده، که تبریزى تصحیف نیریزى است .
     تاریخ ولادت و وفات مؤمنا دانسته نیست. قدیمترین منبعى که در آن، شرح حال وى آمده، تذکره نصرآبادى است که در سده ۱۱ ه .ق. بین سالهاى ۱۰۸۳ - ۱۰۹۰ ه . ق.  تألیف شده است. آنچه مسلّم است، آن است که وى در سده ۱۱ ه .ق. مى‌‌‌زیسته است.
     نسبت، در زمان شاه عباس ثانى (حک ۱۰۵۲ - ۱۰۷۷ ه . ق.) به اصفهان رفت و مدتى در آنجا زیست. به گفته نصرآبادى:  "مدتها در جرگه بلبلان در اصفهان بوده" . بعد از آن، در دوره حکومت شاه جهان  (حک ۱۰۳۷ - ۱۰۶۸ ه . ق.) برهند، بدان سرزمین هجرت کرد. در هند به خدمت جعفرخان  و دانشمند خان  در آمد، و در مدت اقامتش در آنجا مورد توجه آنان قرار گرفت و روزگار را به خوشى گذراند. پس از آن، مؤمنا به اصفهان بازگشت و از آنجا رهسپار زیارت خانه خدا شد. پس از بازگشت از سفر حج دوباره عازم هند شد . در تذکره نصرآبادى درباره سفر اخیر وى آمده است:  «باز به تحریک حرص از اصفهان راونه هند شده ».
    سرانجام وى در هند در گذشت . تاریخ وفاتِ وى دانسته نیست، امّا با توجه به شرح احوالش در تذکره نصرآبادى، مى‌‌‌بایست قبل از تألیف این تذکره - تألیف در ۱۰۸۳ ه .ق. - وفات یافته باشد. پس از وفاتش.، اسباب او را که به گفته نصرآبادى، «قریب به هزار تومان بوده» به اصفهان آوردند و بین وارثان تقسیم کردند  .
    على‌‌‌رغم اینکه گفته‌‌‌اند:  «شعر بسیارى گفته » و حتى صاحب الذریعه دیوان شعرى به او  نسبت داده، امّا اکنون به جز ابیاتى پراکنده از او اثرى باقى نمانده است.
 
در آستین من امروز شور بلبل بود
                                          مگر فتیله داغم ز غنچه گل بود  
 
*
 
مجنون خال و ابروى آن نازنین شدم
                                        چون آفتاب، صاحب تاج و نگین شدم  
 
*
 
خطْ فرنگى، خالْ هندى، لبْ بدخشانى بود
                                        تُرک ما چیزى که کم دارد مسلمانى بود
 
*
 
در رگ سنبل و در ریشه ریحان رفتم
                                        کس ندیدم که به خط تو گرفتار نبود
 
*
 
عشق به هر خاطرى که راه ندارد
                                         هست بلادى که پادشاه ندارد
 
*
 
بر هر ورقى که وصف آن موست
                                         چون کاغذ مشکْ بسته، خوش بوست  
 
*
 
گاهى که به من، آن لب پرخنده رحیم است
                                       اشکم همه چون پسته خندان به دو نیم است  
 
*
 
جان عزیز است ولیکن به سخن جان نرسد                

                                            واى بر جانِ  سخن گر به سخندان نرسد  
 

نام:
ايميل:
وب:
شماره امنيتي: