دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

نوشته‌ها

سلمان فروتنی از بزرگان آباده طشک نی‌ریز او فرزند محمد خان بود و به سال ۱۲۷۸ خورشیدی در آباده‌ طشک دیده به جهان هستی گشود. سلمان در سن ۷ تا ۸ سالگی به مکتب‌خانه رفت و از نعمت خواندن و نوشتن برخوردار گردید و پس از آن به زراعت و دامداری مشغول شد.

سلمان در  سال ۱۳۰۰ خورشیدی با سروناز (دختر الیاس مهر علی) ازدواج می‌کند؛ و از این پیوند صاحب فرزند نمی‌شود.

وی به سال ۱۳۲۱ خورشیدی در پی کمیاب و گران شدن قند و شکر و وقایع اسفناکی که در این رابطه در منطقه به وجود آمده بود، از طرف بزرگان بلوک به‌عنوان نماینده به نی‌ریز می‌رود و در ادارهٔ قند و شکر به‌عنوان کارمند پیمانی مشغول به کار می‌شود.

فروتنی به سال ۱۳۲۶ خورشیدی به زادگاهش بازمی‌گردد و از طرف دکتر غلامحسین حکمت، به کدخدایی آباده طشک انتخاب و منسوب می‌شود. این انتساب، زمینهٔ ارتباط و آشنایی او را با دیگر بزرگان خاندان حکمت ازجمله ادیب و شاعر عالی‌قدر دکتر علی‌اصغر خان حکمت فراهم می‌کند.

سلمان به سال ۱۳۲۸ خورشیدی با موافقت همسر قبلی خود به نی‌ریز رفته و با سیده ربابه بیگم طباطبایی ازدواج می‌کند و صاحب پنج فرزند (محمد، اکبر، احمد، جواد و نسرین) می‌شود.

فروتنی به سال ۱۳۳۳ خورشیدی از سمت دور دوم کدخدایی خود استعفا می‌دهد و با پای پیاده عازم عتبات عالیات می‌شود. به گفتهٔ معمّرین (و با توجه به تواریخ درج‌شده در زیر برخی اشعار برجای‌مانده از او) وی در هنگام ورود به خاک کربلا از شدّت عشق و علاقه دچار  انقلابی درونی می‌شود و این واقعه موجب شکوفا شدن طبع او می‌گردد. سلمان به سال ۱۳۳۸ خورشیدی، دوباره با پای پیاده عازم عتبات عالیات می‌شود و پس از بازگشت، علاوه بر جمع‌آوری اشعارش،  قدم درراه عمران و آبادی منطقه می‌گذارد.

وی به سال ۱۳۴۱ خورشیدی به دلیل پر شدن کیسهٔ صفرا، در بیمارستان نمازی شیراز بستری می‌شود و چند  روز پس از عمل جرّاحی، به دیار باقی می‌شتابد.

پیکر زنده‌یاد سلمان فروتنی - بنا به وصیت خودش- در گورستان دارالسلام شیراز به خاک سپرده می‌شود.

اهالی آباده‌ طشک، پس‌ازاین ضایعه، نسخهٔ اصلی دیوان فروتنی را به آقای دکتر غلام‌حسین حکمت هدیه می‌دهند. خوشبختانه، دفتر پیش‌نویس شاعر و دفتر دیگری که به خط زیبای سلیمان تقدیری  نوشته‌شده است،  موجود هست.

 شعر فروتنی

فروتنی در اغلب قالب‌های شعری طبعش را آزموده است. او در مواردی متعدد، از قالب‌هایی استفاده نموده- که اگر فرض ابتکاری بودن آن را از طرف شاعر نپذیریم– باید بگوییم که قالب‌هایی نو  و امروزی می‌باشند.

موضوع اشعار فروتنی را ستایش خداوند، پند و اندرز، شور و مستی و عشق، شرح احوال شاعر، روایات و حکایات، مدح و  منقبت و مرثیه بر اهل‌بیت (^س)، شکایت، انتقاد و ... تشکیل می‌دهد.

در اشعار فروتنی، آیات قرآنی، احادیث نبوی و سخنان بزرگان علم و معرفت از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. او  بخش‌هایی از نهج‌البلاغهٔ امام علی (^ع) را به شکلی زیبا به رشتهٔ نظم درآورده است.

از ویژگی‌های سخن فروتنی، سادگی و بی‌آلایشی اوست. این ویژگی در پاره‌ای اوقات، کلام وی را به زبان محاوره نزدیک می‌نماید. این خصیصه موجب درک آسان‌تر سخن وی و درنتیجه عوام‌پسندی و مهم‌تر از آن ماندگاری اشعار وی در ذهن‌ها می‌گردد.

لحن فروتنی آرام و همراه با سوزوگداز است. این سوز، در همهٔ اشعار وی - به‌ویژه غزلیات و مراثی- دیده می‌شود.

فروتنی از آرایه‌های ادبی در حد اعتدال بهره جسته است و بیشتر به تشبیه، تناسب، تضاد و تلمیح پرداخته و از کنایه‌گویی دوری نموده است.

تضمین‌های زیبای فروتنی، هر شنونده‌ای را به یاد تضمین‌های دوستِ ادیب و شاعرش علی‌اصغر خان حکمت می‌اندازد؛ چه آن‌که وی با شاعران بزرگ ماقبل و معاصر خود آشنایی کاملی داشته است.

مطالعهٔ اشعار اجتماعی و انتقادی فروتنی، شنونده را با اوضاع نابسامان آن روزها آشنا می‌سازد. او در برخی موارد، رجال سیاسی وقت را مورد خطاب قرار می‌دهد.

چندی از اشعار او را اینجا بخوانید.

نام:
ايميل:
وب:
شماره امنيتي: