نامه‌ی سوم (از نامه های شمس المعالی نیریزی): : دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

نوشته‌ها

نامه‌ی سوم (از نامه های شمس المعالی نیریزی)

ایضاً مرحوم شمس‌المعالی به یکی از اکابر نوشته:

فهرست عرض و استدعای^(۱) بنده‌ی مستمند و داعی نیازمند دولتخواه بلا اشتباه فلان آنکه چون اهل این شهر از صغیر و کبیر و برنا و پیر مراتب مرحمت و التفات سرکار والا نسبت به این افتاده ضعیف استدراک^(۲) کرده‌اند خصوصاً حکایت وعده‌ی التفاتی که در باب فلان فرمایش شد که التفات شود خلق شیراز هم غالباً فضول و هرزه‌اند بی‌خود در مقام سئوال و تحقیق حال برمی‌آیند و از بیگانه و خویش و غنی و درویش در سدد^(۳) تفتیش‌اند^(۴) بالضروره^(۵)به حکم آنکه هر سؤالی را جوابی لازم است حُکماً بایستی در مقابل سخنی بگویم هرگاه این مقدمه را صریحاً منکر شوم بر انکار مصر اوّلاً دروغ و خلاف واقع است و شایسته نیست و ثانیاً هزار بیّنه و برهان و دلیل و آیه اقامه می‌کنند برخلاف آن و نمی‌پذیرند و ثالثاً کفران نعمت ولی نعمت است و چنانچه بگویم وعده فرموده‌اند و متقبّل هم شده‌اند و مع‌هذا التفات نفرموده‌اند این هم شایسته نیست از اینکه زبانم از گفتن چنین سخنی لال است و قبیح می‌دانم که اِسناد^(۶) خُلف وعده^(۷) به کسی دهم که دریای کرم و ابر نعم است دستش ابر بهار است و طبعش بحر ذخّار^(۸) استدعا این است که جواب این بی‌حیا مردم را به دستخط مبارک مرقوم فرمایید والسلام.

یادداشت‌های نامه‌ی سوم:

۱- استدعا: خواهش با تضرع، درخواست

۲- استدراک: دریافتن، دریافت، درک کردن

۳- سدد: ظاهراً: صدد

۴- تفتیش: تفحّص و تجسّس

۵- بالضروره: بناچار

۶- اِسناد: نسبت کردن چیزی به کسی، نسبت دادن به

۷- خُلف وعده: بدقولی، خلف وعد

۸- ذخّار: در لغت‌نامه‌ی دهخدا، واژه‌ی «ذخار» مدخل نیست و این واژه در حرف «ز» به صورتِ «زخّار» مدخل است به معنی: دریای مالامال که آب از ساحلش بگذرد، بسیار پر و مالامال شونده از آب؛ مشتق از «زخر» به فتح، که به معنی پر شدن دریا و رود از آب است. بحر زخّار: دریای پر